Sel ve erozyonla etkin mücadele için 14 proje başlatılacak…
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, iki yıl önce aşırı yağışlar sonucu oluşan sel baskınlarından etkilenen Bursa’nın Kestel ilçesinde yürüttüğü “sel ve erozyon kontrol çalışmalarını” tamamladı. Genel Müdürlük tarafından sel ve erozyonla etkin mücadele kapsamında 14 yeni proje daha başlatılacak. Bu projelerin de tamamlanmasıyla ülke genelindeki yukarı havza sel kontrol projesi sayısı 174’e yükselmiş olacak. Sel afetlerinin etkilerini en aza indiren sel kontrol projeleri aynı zamanda iklim değişikliğinin etkilerinin de azalmasına önemli katkı sağlayacak.
İklim değişikliğinin Türkiye ve dünya üzerindeki etkileri artarak devam ediyor. İklim değişikliği; yağış rejimlerinde farklılıklar yaşanmasına, çölleşme ve kuraklığın artmasına, yukarı havzalarda ve dağlık alanlarda erozyon etkilerinin güçlenmesine yol açıyor. Sel ve taşkınların daha sık aralıklarla oluşması ise yerleşim yerleri ve tarım arazilerine büyük zararlar veriyor; sosyal yaşantıya, kaliteli su ve gıda ihtiyaçlarına darbe vuruyor.
İklim değişikliğinin yol açtığı erozyon, sel, çığ ve heyelan zararlarının azaltılmasının sürdürülebilir arazi yönetimi ile mümkün olduğu bilinirken, sürdürülebilir arazi yönetimi kapsamında yukarı havza sel ve erozyon kontrol çalışmaları en etkili yöntem olarak öne çıkıyor.
Sel ve Erozyon Kontrol Projeleri ile önlem alınıyor
Erozyon nedeniyle oluşan toprak kayıplarının önüne geçilmesi; sel, çığ ve heyelan felaketlerinden doğacak zararların en aza indirilmesi amacıyla yürütülen “yukarı havza sel ve erozyon kontrol çalışmaları” çok sayıda alt projeyi kapsıyor.
Yukarı havza sel derelerinde harçlı ıslah sekileri, beton ve betonarme ıslah sekileri, çelik moloz bariyerleri, gabion eşikler gibi sel kontrol yapıları inşa edilirken; oyuntularda ise çevirme hendekleri, kuru duvar eşikler, miks eşikler, taş dolgulu ahşap eşikler, geonet toprak seddeler, geonet eşik toprak seddeler, çalı demetli toprak seddeler, çalı demetli canlı eşikler ve kafes tel eşikler yapılıyor.
Yamaçlarda ise taş kordonlar, örme çitler, kafes tel çitler, çalı demeli teraslar, akıtıcı teraslar, eğimsiz teraslar ve seki teraslar gibi erozyon kontrol yapıları uygulanıyor. Bu yapılar; yağış sularının akış rejimini düzenliyor, enerjisini ve hızını düşürerek güvenli bir akış oluşturuyor ve doğal dengenin korunmasını sağlıyor.
Toprak kaybında rekor düşüş
Projelerin erozyonla mücadele çalışmalarına sağladığı katkı, rakamlara da yansıyor. İlgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği içinde yürütülen entegre havza, erozyon kontrol, sel ve heyelan kontrol projeleri sayesinde; Türkiye’de erozyonla denizlere, göllere ve barajlara taşınan toprak miktarı yılda 500 milyon tondan 140 milyon tona düşürülmüş durumda. 2023 hedefi ise bu miktarın 130 milyon tona çekilmesi.
14 proje devam ediyor
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikli Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü yaşanması muhtemel sel afetlerinin zararlarının en az seviyeye düşürülmesi, iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması, tabii kaynaklar ile toprağın korunması amacıyla Sinop, Kastamonu ve Erzurum illerinde toplam 14 yukarı sel havzasında projelendirme çalışmaları gerçekleştiriyor.
Bu 14 projenin de tamamlanmasıyla Türkiye genelindeki yukarı havza sel kontrol projesi sayısı 174’e yükselmiş olacak.
Bugüne kadar sel kontrol projesi yapılan iller ise şöyle:
Adana (2), Adıyaman (2), Afyonkarahisar (9), Ağrı (5), Aksaray (2), Amasya (4), Ankara (5), Antalya (1), Artvin (5), Aydın (6), Bartın (1), Bayburt (1), Bilecik (1), Bingöl (2), Bitlis (1), Bolu (4), Bursa (1), Çankırı (1), Çorum (6), Diyarbakır (2), Düzce (5), Erzincan (3), Erzurum (6), Giresun (11), Hatay (3), Iğdır (2), Mersin (8), Kastamonu (6), Kayseri (1), Kırklareli (1), Konya (2), Kütahya (1), Malatya (1), Kahramanmaraş (1), Karabük (1), Muğla (2), Muş (1), Niğde (2), Ordu (1), Rize (7), Sakarya (5), Samsun (4), Sivas (2), Tekirdağ (1), Tokat (1), Trabzon (6), Şanlıurfa (2), Van (13), Yozgat (1)
Bursa / Kestel Yukarı Havza Sel Kontrol Projesi tamamlandı
Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından 192,81 ha alanda yürütülen “Bursa İli Kestel İlçesi Dudaklı Mahallesi Yukarı Havza Sel Kontrol Projesi” ise geçtiğimiz ay tamamlandı.
Proje alanında kıyı oyulmalarını, kıyı göçmelerini, kıyı kaymalarını ve oyuntu erozyonunu en aza indirmek için Kutu Gabion Eşik ve Harçlı Islah Sekisi, 8 adet harçlı ıslah sekisi 10 adet kutu gabion inşa edildi. Yapılan eşikler ve sekiler sayesinde; sel ve taşkınlardan kaynaklanan sediment taşınması sonucu oluşabilecek can kaybı riski ve maddi zararlar en aza indirilecek.
Olay
Bursa’da 21 Haziran 2020 tarihinde yaşanan aşırı yağışlar Gürsu, Kestel, Yenişehir, Orhangazi ve İznik ilçelerinde sel ve su baskınlarına neden olmuştu. Bursa’nın Kestel ilçesine bağlı Dudaklı Mahallesi’nde de aşırı yağışlar sonucu su baskınları yaşanmış, baskınlar yerleşim birimlerini etkilemişti. Dolu şeklinde başlayan yağış ilk olarak köy içinin, ardından tarım alanlarının sular altında kalmasına neden olmuş; sağanak yağışla birlikte Dudaklı Mahallesinde yerleşim alanları, evler, ahırlar, çiftlikler ve ibadet haneleri su basmış; meyve ve sebze bahçeleri ile tarım alanları su altında kalmıştı. Altyapının ve vatandaşlara ait ulaşım ve tarım araçlarının zarar gördüğü su baskınlarında parke yollar tamamen bozulmuş, cadde ve sokaklar rüsubat ile dolmuştu.
İki gün içinde kent genelinde hasar ve zarar tespiti yapılmış, vatandaşların acil ihtiyaçlarının karşılanması için acil yardım ödeneği dağıtılmış ve kentin yaraları kısa sürede sarılmıştı.
