SİLVAMED
FAO altında farklı konularda Komisyon ve Komiteler bulunmaktadır. Akdeniz Ormancılığı Meseleleri Komitesi (Silva Mediterranea) bu komitelerden birisi olup, FAO “teknik danışma organı” sıfatını taşımaktadır. Akdeniz ormanlarının, Akdeniz ekosisteminin bir bütünlük içinde yönetilmesi anlayışı 1911 yılında gündeme gelmiş, ardından 1922 yılında Silva Mediterranea adı altında “Akdeniz Ormancılığı Birliği” kurulmuştur.
Silva Mediterranea altında 6 adet çalışma grubu bulunmaktadır.
“Çölleşme ve Akdeniz Kurak alanların Restorasyonu” çalışma grubu ülkemizin tavsiyesi üzerine UNCCD COP 12 esnasında 21. Silva Mediterranea oturumunda Türkiye adına Bakanlığımız tarafından 2012 yılında kurulmuştur ve çalışmalarına devam etmektedir. Çalışma Grubunda Koordinatörlük görevini Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdür Yardımcısı Derya POLAT yürütmekte olup, sekreteryalık görevini Mühendis Güleser AVCIOĞLU yürütmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan özellikle Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü'nden (mali destek de dahil olmak üzere), TİKA ve TÜBİTAK’tan güçlü bir destek almaktadır. Bunun yanı sıra FAO Ormancılık Departmanı FLR (Orman ve Arazi Restorasyonu) ve UNCCD nin Küresel Mekanizması gibi ortaklardan da destek almaktadır.
Ormancılık Komitesi (COFO)
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) ve onun teknik komitelerinden birisi olan Ormancılık Komitesi (COFO), dünyada ormanlar ve ormancılık konularının tartışıldığı en üst düzey mekanizmadır.
Ormancılık Komitesi toplantıları her iki yılda bir, genellikle FAO’nun merkezi olan Roma’ da, yapılmaktadır. FAO-COFO toplantılarında, FAO’nun bölgesel komisyonları ile birlikte, üzerinde çalışılması gereken öncelikli konular belirlenmektedir. COFO oturumlarında, ortaya çıkan yeni politikaları ve teknik konuları belirlemek, çözümler aramak ve uygun adımlar atmak konusunda tavsiyede bulunmak üzere, ormancılık hizmetlerinden sorumlu üst düzey yetkililer bir araya gelmektedir. COFO’da oluşturulan fikirler ve kararlar dört yılda bir toplanan FAO Konseyi’ne sunulmakta ve böylece FAO’nun kaynakları yönlendirilmektedir.
Türkiye, FAO'nun ilgili komisyonlarına ve ormancılık komitesine düzenli katılım ve aktif katkı sağlamaktadır. FAO’nun Dünyanın değişik bölgelerinde 6 farklı Ormancılık Komisyonu bulunmakta olup, bunlar:
· Afrika Ormancılık ve Doğal Hayat Komisyonu
· Asya-Pasifik Ormancılık Komisyonu
· Avrupa Ormancılık Komisyonu
· Latin Amerika ve Karayipler Ormancılık Komisyonu
· Yakın Doğu Ormancılık ve Mera Komisyonu
· Kuzey Amerika Ormancılık Komisyonudur.
Ülkemiz bu komisyonlardan Avrupa Ormancılık Komisyonu ile Yakın Doğu Ormancılık ve Mera Komisyonuna üyedir.
FAO’nun ormancılık faaliyetleri ve önceliklerinin belirlendiği en yüksek organı olan Ormancılık Komitesi’nin (Committe on Forestry - COFO), 23. Oturumu, 18-22 Temmuz 2016 tarihlerinde Roma/İtalya’da gerçekleştirilmiştir. Bu oturumun maksadı 2015 yılında gerçekleşen önemli anlaşmaları ele almak ve uluslararası arenada kabul edilmiş sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ormancılığın ve sürdürülebilir orman yönetiminin nasıl katkı vereceği konuları tartışmaktır. Dünya Ormancılık Haftası’nın da gerçekleştiği COFO23 toplantısında, 2030 gündemi ve Paris anlaşması gibi uluslararası sürdürülebilir kalkınma hedefleri sürecine ormanların gıda güvenliği, geçim kaynağı ve cinsiyet eşitliği gibi konularda oluşturabileceği fırsatlar göz önünde bulundurulmuştur.
http://www.fao.org/about/meetings/cofo/en
FAO
TÜRKİYE-GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ (GTÖ-FAO) ANLAŞMASI BİLGİ NOTU
Mevzuat
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü arasında GTÖ Orta Asya Alt Bölge Ofisi Anlaşması (Türkiye 27 Temmuz 2006; GTÖ 4 Ağustos 2006)
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Arasında Türkiye Ormancılık Ortaklık Programı Anlaşması (4 Haziran 2014)
· 5 yıl,
· Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’a ilave olarak diğer ülkeler (Türkiye’nin talebiyle Moritanya, Sudan, Eritre eklenmiştir),
· Yıllık 2 milyon ABD Dolar toplam 10 milyon ABD Dolar katkı,
Operasyonel Çerçeve (18 Nisan 2017) Programın 3 ana teması var;
· Orman ve ağaçlık alanların sürdürülebilir yönetimi,
· Arazi bozulumunun dengelenmesinin yanı sıra sürdürülebilir arazi ve doğal kaynak yönetimi,
· Kurumsal reform, eğitim ve ulusal kapasite geliştirme,
Program; sürdürülebilir orman yönetimi, plantasyonlar, restorasyon ve orman yangınları, odun ve odun dışı orman ürünleri ile ekosistem hizmetleri, biyo-çeşitliliğin korunması, yaban hayatı yönetimi vb. dâhil ormanlar, insan ve ormanlar, politika ve kurumsal gelişim dâhil yönetişim, değerlendirme ve izleme, sürdürülebilir arazi yönetimi, iklim değişikliği vb. dâhil disiplenler arası konular, kuraklığın etkilerinin azaltılması ve arazi bozulumu, çölleşmeyle mücadele, toz taşınımı ve toprak fiksasyonu olmak üzere 9 alandan oluşmaktadır.
Programın Yönetimi
Yönlendirme Komitesi: YK üye ve gözlemcilerden oluşur.
· Eş-başkanlar; OSİB Müsteşarı ve GTÖ Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü
· Üyeler; ormancılıktan sorumlu Müsteşar Yard, Program Yönetim Birimi Temsilcisi, OGM Genel Müdürü, ÇEM Genel Müdürü, DKMP Genel Müdürü ve FTFP Ulusal Program Koordinatörü, GTÖ Multidisipliner Ekibi’nden 1 Temsilci (Ormancılık Yetkilisi),
· Gözlemciler; Dışişleri Bakanlığından Genel Müdür düzeyinde 1 Temsilci, Kalkınma Bakanlığından Genel Müdür düzeyinde 1 Temsilci, TİKA Daire Başkanı düzeyinde 1 Temsilci, GTHB Genel Müdür düzeyinde 1 Temsilci,
Programa genel rehberlik ve yönlendirme yapar, proje teklifini ve finansmanı gözden geçirir, onaylar, FTFP yönetiminin genel inceleme ve izleme işlemlerini gerçekleştirir, devam eden projelerin çıktılarını değerlendirir, proje bazında ve genel olarak sunulan genel ve mali raporları değerlendirir, projelerin iptal eder, 7 ülke haricindeki ülkeleri değerlendirir, kararlar oy birliğiyle alınır.
Üst Düzey Odak Noktası: Yararlanıcı her ülke üst düzey bir kişi atayacaktır. Bu kişi, ilgili ülke ile GTÖ arasındaki iletişim ve koordinasyonu sağlayacak,
· Moritanya, Sudan, Eritre, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan
Ulusal Odak Noktası: Türkiye üst düzey bir görevliyi atayacaktır. Bu kişi, program faaliyetlerinin uygulanması, koordinasyonu, takibi için Türkiye’nin katılımını artırmak ve uygulamaya ilişkin yeknesak standart sağlayacak,
Ulusal Program Koordinatörü: OSİB tarafından önerilecek uygun adaylar arasından seçilecek, GTÖ’da görevlendirilecek, program bütçesi kapsamında, 2 yıl süreyle (uzatılabilir) istihdam edilecektir. Bu kişi, Türk Hükümeti, FAO/SEC, katılımcı ülkeler ve kurumsal ortaklarla iş birliği ve iletişimi sağlayacak, programın izlenmesi, desteklenmesi, satın alma, işe alma ve raporlama gibi ilgili proje faaliyetlerinden sorumlu olacak,
· Bu pozisyon, Türk Hükümeti tarafından doldurulacaktır
Ulusal Proje Koordinatörü: Yararlanıcı ülke her bir proje için hükümet adına bir kişi atayacaktır. Bu kişi, ilgili Bakanlık ile GTÖ arasındaki iletişimi sağlayacak, projenin takibinden sorumlu olacak, projelerin tamamlanması ve uygulanmasıyla yakından ilgilenecek, doğrudan muhatap olunacak,
· Moritanya, Sudan, Eritre’den birer kişi atanacak.
Proje Odak Noktası: OSİB tarafından, ABDİD’den atanacaktır. Her projeye bir kişi olabildiği gibi, bir kişi birden fazla projeden de sorumlu olabilir.
Yardımcı Teknik Personel: OSİB tarafından atanacaktır.
· Bu kişi, OSİB’in ilgili birimlerinden olacak, geçici süreyle GTÖ’da görevlendirilecek, programa destek sağlayacak, aynı zamanda istenirse Ulusal Program Koordinatörüne destek verecek,
· Projelerin kapsam ve niteliği dikkate alınarak, OSİB’in sorumlu her birimi, ilgili proje için en fazla bir JTO görevlendirebilir
Proje başvuru;
· İlk olarak, paydaşları Programın gereksinimleri hakkında bilgilendirmek, tematik alanlarda mutabakata varmak ve Program kriterleri uyarınca proje taleplerinin sunulmasını istemek amacıyla GTÖ, OSİB ve/veya ilgili diğer Bakanlıklar ve/veya Bakanlıkların bağlı kuruluşları tarafından bir istişare toplantısı düzenlenir.
· GTÖ resmî bir çağrı gönderir,
· Başvurmak isteyen ülkeler proje konsept notu ve sadeleştirilmiş mantıksal çerçeveyi, hazırlar,
· Üst Düzey Odak Noktası üzerinde GTÖ Orta Asya Alt Bölge Ofisine gönderirler,
Proje konsept notu, bütçe ve çalışma planı onay için YK’ya sunulur.
AİGK
CICA
TÜRKPA
PANAFRİKA BÜYÜK YEŞİL DUVAR MUTABAKAT ZAPTI
30 Mayıs 2016 tarihinde, Konya/Türkiye’de ‘’Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile PANAFRİKA Büyük Yeşil Duvar Ajansı Arasında Çölleşme ile Mücadele Konusunda Mutabakat Zaptı’’ imzalanmıştır.
İşbirliği konuları;
· arazi tahribatının dengelenmesi,
· çölleşmeyle mücadele,
· su, rüzgâr ve kumul erozyonuna karşı çalışmalar,
· kuraklıkla mücadele,
· çölleşmenin izlenmesine yönelik olarak coğrafi bilgi sistemi (GIS) ve uzaktan algılama (RS) da dâhil olmak üzere bilgi sistemlerinin oluşturulması ve kullanılması,
· entegre havza yönetimi,
· toprak koruma ve iyileştirme,
· ormancılık çalışmaları,
· tahrip olmuş ekosistemlerin rehabilitasyonu, ağaçlandırılması,
· kurak ve yarı kurak alanlardaki ağaçlandırma ve rehabilitasyon çalışmaları,
· orman ağaçları fidanlarının üretimi,
· fidanlık teknikleri,
· fidanlık modernizasyonu ve tohum üretim teknikleri,
· gelir getirici türlerin yaygınlaştırılması, gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesine yönelik faaliyetler ve kırsal ekonomik kalkınma ve yönetişimidir.
Mutabakat Zaptı kapsamında;
· doğal kaynakların korunması,
· çölleşme ve kuraklıkla mücadele,
· erozyon kontrolü,
· ormanların korunması ve rehabilitasyonu
konusunda bilgi, deneyim ve teknoloji paylaşımı yapılması öngörülmektedir.
Bu işbirliği aşağıdaki araçlar vasıtasıyla gerçekleştirilecektir.
· Ortak projelerin hazırlanması ve uygulanması,
· Eylem planı hazırlanması,
· Ortak çalıştay, toplantı, seminer, eğitim programı ve çalışma gezilerinin düzenlenmesi,
· Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bilimsel ve teknik bilgi ve belge paylaşımı,
· Uzman, araştırmacı, danışman ve personel değişimi
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (EİT)
1964 yılında İran, Pakistan ve Türkiye tarafından Kalkınma için Bölgesel İşbirliği (RCD) olarak kurulan Organizasyon, 1985 yılında "ECO" olarak yeniden adlandırılmıştır.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’na, 18-29 Kasım 1992 tarihlerinde İslamabad’ta yapılan olağanüstü Bakanlar Konseyi toplantısında, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), ülkeleri arasında yer alan; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan Cumhuriyetleri ile Afganistan İslam Devleti tarafından üyelik başvurusunda bulunulmuş ve bu ülkelerin üyelik başvuruları kabul edilmiştir. Ayrıca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC), oy hakkı olmaksızın Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT), Bölgesel Planlama Konseyi, Teknik Komiteleri ve Uzmanlar Grubu Toplantıları’na katılımı sağlanmıştır. Böylece Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, (EİT); 1992 yılının, Kasım ayında, üye sayısını 3’den 10’a çıkarmıştır.
Teşkilat, Genel Sekreter Yardımcılıklarına bağlı sektörel Direktörlükler şeklinde örgütlenmiştir. Tarım, Sanayi ve Turizm Direktörlüğü (Türkiye) ile Enerji, Maden ve Çevre Direktörlüğü (Azerbaycan) de bu direktörlükler arasında yer almaktadır. Enerji, Maden ve Çevre Direktörlüğü için Koordinasyonu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığındadır. İklim değişikliği odak noktası; Mehrali ECER’dir. (Bilgiler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ayten Özlem ATİLLA TEZCAN (Mühendis, Tel: 0312 410 25 93, E-Posta: ozlem.tezcan@csb.gov.tr) dan alınmıştır. )
Bakanlığınız faaliyetlerini ilgilendiren Direktörlük esasen “Enerji, Çevre ve Madenler” Direktörlüğü olmakla birlikte, bazen Tarım, Sanayi, Turizm Direktörlüğü altında da ilgili faaliyetler olabilmektedir.
ECO Bölgesel Planlama Konseyi'nin 23. toplantısında (Tahran, 6-8 Mayıs 2013), ECO Çevre Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü'nden (ECO-IEST) Sekretarya ile işbirliği yapmasını ve ECO bölgesinde toz ve kum fırtınası özelinde çölleşme ile mücadele için bir Proje önerisinin hazırlanmasını istemiştir.
15-17 Kasım 2014 tarihleri arasında İstanbul'da düzenlenen ECO Kıdemli (Üst Düzey) Yetkililer Toplantısı sunulan Toz ve Kum Fırtınaları özelinde Çölleşme ile Mücadele Bölgesel Projesi üzerinde görüşülmüştür. ECO-IEST tarafından yapılan sunum ve önerileri takiben, Üst Düzey Yetkililer ulusal deneyimlerini sunmuşlar ve Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesini (UNCCD) ECO bölgesi için bir çatı proje geliştirme platformu olarak kullanmak gibi konuları görüşmüşlerdir.
Ayrıca, UNCCD fonlama mekanizmalarının yanı sıra GEF fonlama mekanizmasından kaynak sağlanması, üye Devletlerarasında tecrübe paylaşımı ve kapasite geliştirme ve eğitim faaliyetleri de dâhil olmak üzere çölleşmeyle mücadele için bölgesel yaklaşımların güçlendirilmesi ihtiyacı gibi konuları da görüşmüşlerdir. İran heyeti (temsilcisi) konuyla ilgili bir eğitim çalıştayına ev sahipliği yapmayı teklif etmiştir.
18 Kasım 2014 tarihinde 5. ECO Bakanlar Toplantısında, üye ülkelerde ve bir bütün olarak ECO Bölgesinde çölleşmeyle mücadelenin önemi kabul edilmiştir.
Mart 2017’de, Üye Devletlerin Devlet/Hükümet Başkanları İslamabad’daki 13. Zirve toplantısında önümüzdeki yıllarda ECO’nun ana talimatlarının alındığı ‘’ECO Vziyon 2025’’ i onaylamıştır.
Örgütün Amacı
Üye ülkelerin kalkınmalarına katkıda bulunmak, EİT bölgesi içindeki ticari engelleri kaldırmak ve bölge içi ticareti geliştirmek ve EİT bölgesinin küresel pazarlarla bütünleşmesini teşvik etmek, üye ülkeler arasındaki kültürel ve tarihi bağları güçlendirmektir.
Organları
Organları
· Devlet Başkanları Zirvesi,
· Bakanlar Konseyi (COM),
· Daimi Temsilciler Konseyi (CPR),
· Bölgesel Planlama Konseyi(RPC),
· Sektörel bakanlar toplantıları ve diğer toplantılar ve
· Sekreterya’dır.
Bölgesel Planlama Konseyi, Daimi Temsilciler Konseyi, Bakanlar Konseyi Karar Organları dır. Zirve daha ziyade semboliktir. Bakanlar Konseyinin kararlarını onaylamaktadır. Gerektiğinde Tarım, Ticaret, Enerji, Orman-Su (veya ülkelerdeki muadilleri) Bakanlıkları toplanabilmekte, ama bunların karar organı yetkileri yoktur.
EİT Zirve toplantıları 1992 yılından itibaren iki yılda bir düzenli olarak yapılmaktadır. Bakanlar Konseyi (COM) ECO'nun temel politika belirleyicisi ve karar alma organıdır. Üye ülkelerin Dışişleri Bakanları'ndan ve aynı düzeydeki hükümet temsilcilerinden oluşan Bakanlar Konseyi yılda bir kez üye ülkelerden birinde toplanmaktadır. Vekillerden oluşan Konsey (COD) ise İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ilgili Genel Müdürü'nden ve İran veya ECO'nun onayladığı üye ülke misyon başkanlarından oluşmaktadır. Konsey düzenli olarak her ay Tahran'da toplanarak, bazı konularda ihtiyaç duyulan faaliyetleri gerçekleştirmekte ve Bakanlar Konseyi tarafından alınan kararları uygulamaktadır. Bölgesel Planlama Konseyi (RPC) ise, üye ülkelerin Planlama Kuruluşları başkanlarından veya benzer bir otoriteden oluşmaktadır. Bir sonraki senenin faaliyetleri burada planlanmaktadır.
Bölgesel Planlama Konseyi koordinatörlüğü Türkiye adına Kalkınma Bakanlığındadır. Odak noktası Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğünde, A.Orhan ÖZTAŞKIN’dır.
Örgüt, Zirve ve Dışişleri Bakanları düzeyindeki dönemsel toplantılarına ek olarak, ticaret, ulaştırma, tarım, enerji, çevre, sağlık, sanayi, maliye ve ekonomi gibi alanlarda Bakan düzeyinde düzenli toplantı yöntemini benimsemiş; böylelikle, sektörel bazda alınan kararların ve kararlaştırılan işbirliği projelerinin belirli zaman dilimleri içinde izlenebilmesine imkân sağlanmıştır.
NOT: Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı 31.05.2017 tarih ve ‘’EİT Bölgesinde Toz ve Kum Fırtınları Özelinde Çölleşmeyle Mücadele Projesi konulu ilgi (b) yazısında, örgüte işlevsellik kazandırmak için EİT üyesi ülkeler arasında yeni bir EİT bağlı/iltisaklı kurum veya kuruluşunun kurulmaması, diğer taraftan mevcut kurum ve kuruluşlarının güçlendirilmesi yönüne bir ortak anlayış ve eğilimin mevcut olduğunun göz önünde bulundurulması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca EİT Çevre Bilimleri ve Teknoloji Enstitüsü (ECO-IEST) mevcutken ve verimli çalışmadığı gerekçesiyle güçlendirilmesi gündemdeyken, ayrı bir merkez önerisinin oluşturulması fikrinin EİT’in içinde bulunduğu genel durum çerçevesinde gerçekçi olmayabileceği belirtilmiştir.
İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT)
Teşkilatın Kuruluşu
25 Eylül 1969 tarihinde Cidde, Suudi Arabistan’da kurulan örgütün 57 üyesi bulunmaktadır ve Türkiye kuruluşundan beri üyedir. 1970 Mart ayında Cidde’de gerçekleştirilen Birinci İslam Dışişleri Bakanları Konferansında Genel Sekreterliğin oluşturulmasına ve Sekretaryanın Cidde'de faaliyet göstermesine karar verilmiş, ayrıca bir Genel Sekreter atanmıştır.
Genel Bilgi
Türkiye kuruluşundan beri üye olmakla birlikte, faaliyetlerinde aktif rol oynamaktadır.
Ülkemizdeki İİT Kuruluşları: Daimi Komite; İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK) ), Alt kuruluşlar; İslam Ülkeleri İstatistik Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) , İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) ), Üç ilgili kuruluş; İslam İşbirliği Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu (ICYF-DC) , İslam Ülkeleri Müşavirler Federasyonu (FCIC) , İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC) ) Söz konusu kuruluşlar ve Komite görev yönergeleri çerçevesinde üye ülkeler arasındaki işbirliğini artırmaya yönelik çeşitli projeler üretmekte ve mevcut projelere destek vermektedir.
İslam İşbirliği Teşkilatı(İİT) , Birleşmiş Milletler Örgütü’nden sonra dünya üzerinde en geniş 2. katılımlı hükümetler arası örgüttür. İİT’nin 2013 yılı itibariyle ülkemizde de temsilcilik açma çalışmaları devam etmektedir. İİT, İslam Kalkınma Bankası ile iktisadi olarak da Müslüman Ülkelerin gelişimine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Örgütün Amacı
İslam Dünyasının hak ve çıkarlarını korumak, Üye Devletlerarasında işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmek.
Organları
İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Organları; İslam Zirvesi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Daimi Komiteler, İcra Komitesi, Uluslararası İslami Adalet Divanı, Bağımsız Daimi İnsan Hakları Komisyonu, Daimi Temsilciler Komitesi, Genel Sekreterlik, Alt Organlar, Uzmanlık Kuruluşları, İlgili Kuruluşlardır.
Teşkilat, Üye Ülke Kralları ve Devlet Başkanlarının oluşturduğu en üst otoriteye sahip her 3 yılda bir kez toplanıp tüm İİT politikalarında karar alan ve rehberlik sağlayan ana organı Zirve’dir.
Dışişleri Bakanları Konseyi, yılda bir kez toplanıp örgütün genel politikalarının uygulanması ve çıkarlarına ilişkin yeni kararlar ve önceki toplantılara ilişkin alınan kararların uygulaması ve gözden geçirilmesi ile ilgili karar ve görüş bildirirler.
Genel Sekreterlik, örgütün yürütme organıdır. Zirve ve Dışişleri Bakanları Konseyi’nde alınan kararların uygulanmasından sorumludur
KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (KEİ)
Resmi Anlaşmalar
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (KEİ), İstanbul’da düzenlenen Zirve sırasında Türkiye’nin öncülüğünde ‘’KEİ Teşkilatı Deklarasyonu’’’nun imzalanmasıyla kurulmuştur.
Yalta/Ukrayna’da 5 Haziran 1998 tarihinde devlet ve hükümet başkanları tarafından imzalanan “KEİ Şartı” nın 1 Mayıs 1999 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesiyle KEİ bölgesel bir ekonomik işbirliği örgütü haline gelmiştir. 2004 yılında Sırbistan’ın da katılmasından bu yana örgütün 12 üyesi bulunmaktadır.
KEİ iktisadi hedefe ek olarak bölgeyi ilgilendiren siyasal sorunlarında görüşüldüğü bir zemin olagelmiştir.
Genel Bilgi
Ülkemiz, bölgenin en kapsayıcı ve tam teşekküllü ekonomik kuruluşu olan KEİ’nin kuruluşunda aktif rol almış olup, o zamandan beri faaliyetlerine aktif katılım sağlamakta ve Sekretarya’sına ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, uluslararası toplumun Karadeniz’e artan ilgisinden istifadeyle, KEİ çerçevesinde somut işbirliği projelerinin hayata geçirilmesi için çalışmakta ve Örgüt’ün etkinliğinin daha da arttırılması için yoğun çaba sarf etmektedir.
Örgütte, Genel Sekreter Birinci Yardımcılığı görevi daimi olarak Türkiye’ye tahsis edilmiş olup, Haziran 2015’den bu yana bu görevi Emekli Büyükelçi Tahsin Burcuoğlu deruhte etmektedir. Öte yandan Örgüt’te İdari Yönetici pozisyonunda süreli olarak bir temsilcimiz daha görev yapmaktadır.
KEİ Dönem Başkanlığı, 1 Ocak 2017 tarihi itibariyle altı ay süreyle ülkemize geçmiştir. KEİ Dönem Başkanlığımız aynı zamanda Örgütün 25. Kuruluş Yıldönümüne rastlamaktadır. Bu bağlamda, KEİ 25. Kuruluş Yıldönümü Devlet/Hükümet Başkanları Zirvesi’nin, ülkemizin ev sahipliğinde Haziran 2017’de İstanbul’da düzenlenmesi öngörülmektedir.
Örgütün Amacı
KEİ, üyesi ülkelerin potansiyellerinden, coğrafi yakınlıklarından, ekonomilerinin birbirlerini tamamlayıcı özelliklerinden yararlanarak aralarındaki ikili ve çok taraflı ekonomik, teknolojik ve sosyal ilişkilerini çeşitlendirmeleri ve daha da geliştirmeleri, böylelikle Karadeniz havzasının bir barış, istikrar ve refah bölgesi olmasını amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için seçilen araç ise ekonomik işbirliğidir.
Organları
· Dışişleri Bakanları Konseyi Uluslararası Daimi Sekreterya; İstanbul/Türkiye
· KEİ Parlamenterler Asamblesi (KÖPA) Genel Kurul; 70 temsilci (9 Türk)
· Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyi (KEİK) iş çevreleri; İstanbul/Türkiye
· Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası (KTKB) 1999:;Selanik/Yunanistan; 1,4 milyar $ sermayeli
KEİ’nin en yüksek karar alma organı, en az altı ayda bir toplanan Dışişleri Bakanları Konseyi’dir. Dışişleri Bakanları Konseyini temsil eden Yüksek Düzeyli Memurlar Komitesi, Teşkilat ile ilgili tüm konuların gözden geçirildiği, tartışıldığı ve son olarak Dışişleri Bakanları Konseyine sunulduğu platformdur.
KEİ çerçevesinde gelişen işbirliğinin temel taşı olan Çalışma Grupları, Konsey kararı ile kurulan yardımcı organlardır. Çalışma Grupları Konsey’e faaliyetleri hakkında raporlar sunmakta ve tavsiyelerde bulunabilmektedir
KEİ bünyesinde; gümrük, ticaret ve ekonomik kalkınma, bankacılık ve finans, ulaştırma, enerji, haberleşme, bilim ve teknoloji, KOBİ, çevre koruma, turizm ve doğal afetler olmak üzere çeşitli çalışma grupları faaliyet göstermektedir (18 Adet). Çalışma grubu faaliyetlerine etkinlik ve ivme kazandırılmasını teminen belirli alanlarda her üye ülke iki yıllık dönemler halinde koordinatör ülke görevini üstlenmektedir.
Ülkemiz halen Ticaret ve Ekonomik Kalkınma, Gümrük İşleri, Bankacılık ve Finans ile KOBİ Çalışma Gruplarının koordinatörlüklerini yürütmekte olup, iki yıl süreyle Tarım ve Agro-Endüstri Çalışma Grubu koordinatörlüğünü devralacaktır.
KEİ Uluslararası Daimi Sekretaryası İstanbul’da bulunmaktadır.
KARMA EKONOMİK KOMİSYONU (KEK)
Genel Bilgi
Geçmişte devletin sınırlı da olsa ekonomik faaliyetler üzerinde yönlendirmelerde bulunabildiği ülkeler başta olmak üzere, bazı ülkelerle Karma Ekonomik Komisyon (KEK) oluşturulmuştur. Eşbaşkanlıklarını genelde Bakanların yaptıkları ve heyetlerin ilgili tüm Bakanlık ve kurum temsilcilerinden oluştuğu bu komisyonlar, yıllık toplantılarını dönüşümlü olarak başkentlerde yapmaktadır.
Totaliter rejimler ve gelişme yolundaki ülkelerle işbirliği ilişkileri bu komisyonlar aracılığı ile yürütülmekteydi. Ancak, bu ülkelerin serbest piyasa ekonomisine geçişlerine paralel olarak ilişkilerin özel sektöre kaymaya başlamasıyla, KEK'ler giderek önemini kaybetmekte ve bu tür ülkelerin sayısı azalmaktadır. Dolayısıyla, 65 ülke ile KEK mekanizması mevcut olmakla beraber, önemli bir bölümü artık faal değildir.
KEK toplantıları genelde ekonomik işbirliğinin tüm alanlarını kapsamaktadır. Ancak bazı alanların öne çıktığı ve daha kapsamlı çalışma gerektirdiği durumlarda, bu alanlar KEK toplantılarından ayrılarak Karma Ulaştırma Komisyonu, Karma Enerji Komisyonu, Karma Tarım Komisyonu, Karma Turizm Komisyonu gibi ilâve komisyonlar oluşturulabilmektedir
Amac
KEK toplantılarında hem son bir yıl içindeki faaliyetler gözden geçirilerek değerlendirmesi yapılmakta, hem de geleceğe yönelik görüş alışverişinde bulunulmaktadır. Taraflar, ekonomik işbirliği ve ticari ilişkilerde karşılaşılan meseleleri bu platformda dile getirmekte ve Eşbaşkanların Bakan oluşu nedeniyle, ihtiyaç duyulan siyasi irade ve yetkinin de katkısıyla çözümlere ulaşılması daha kolay ve hızlı olabilmektedir.
KÖRFEZ ARAP ÜLKELERİ İŞBİRLİĞİ KONSEYİ (KİK)
Resmi Anlaşmalar
KİK’in kurulmasına 4 Şubat 1981 tarihinde Riyad’da toplanan altı ülkenin ( Suudi Arabistan,Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Bahreyn, Oman, Kuveyt) Dışişleri Bakanlarınca karar verilmiş; Örgüt şartı 25 Mayıs 1981 tarihinde Abu Dhabi’de imzalanmıştır.
31 Aralık 2001 tarihinde Muskat’ta yeni bir ‘’Ekonomik Anlaşma’’ imzalanmıştır. Bu anlaşma ile, KİK ülkeleri arasında gümrük birliği, ortak pazar ve ekonomik ve mali birliğin kurulmasına karar verilmiştir.
Mayıs 2005 tarihinde Manama’da “Türkiye Cumhuriyeti ve Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi Üyesi Ülkeler Arasında Ekonomik İşbirliğine İlişkin Çerçeve Anlaşması’’ imzalanmıştır. Anlaşma çerçevesinde ekonomik konulardaki işbirliği faaliyetlerinin izlenmesi ve yeni işbirliği alanlarının belirlenmesi gayesiyle “Ekonomik İşbirliği Ortak Komitesi” kurulması kararlaştırılmıştır.
Ülkemizle KİK arasında stratejik diyalog mekanizması tesis eden Mutabakat Muhtırası, 2 Eylül 2008 tarihinde Cidde’de yapılan Türkiye-KİK Dışişleri Bakanları Toplantısında imzalanmıştır. Söz konusu Mutabakat Muhtırası, KİK ile ilişkilerimizi kurumsal bir temele oturtmaktadır. Türkiye, KİK’in böyle bir mekanizma kurduğu ilk ülkedir.
Genel Bilgi
Türkiye KİK üyesi olmamakla birlikte Stratejik Diyalog Ortağıdır. Ülkemizin KİK ile kurduğu kurumsal ilişkinin başlangıcını 30 Mayıs 2005 tarihinde Manama’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ve Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi Üyesi Ülkeler Arasında Ekonomik İşbirliğine İlişkin Çerçeve Anlaşma” teşkil etmektedir. Ülkemizle KİK arasında 2 Eylül 2008 tarihinde kurulan Stratejik Diyalog mekanizması ise ilişkilerin ekonomik alandan siyasi ve kültürel alanlarda da derinleştirilebilmesine zemin hazırlamıştır.
9-10 Şubat 2009 ve 6 Temmuz 2009 tarihlerinde İstanbul’da Kıdemli Memurlar Toplantıları gerçekleştirilmiştir. 8 Temmuz 2009 tarihinde ise yine İstanbul’da Türkiye-KİK Stratejik Diyalogu Birinci Dışişleri Bakanları Toplantısı düzenlenmiştir. Söz konusu toplantıda “Türkiye Cumhuriyeti ve Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi Üyesi Ülkeler Arasında Ekonomik İşbirliğine İlişkin Çerçeve Anlaşma”nın imzalı onay belgelerin teatisi gerçekleştirilmiştir.
17 Ekim 2010 tarihinde Kuveyt’te Türkiye-KİK Stratejik Diyalogu İkinci Dışişleri Bakanları Toplantısı düzenlenmiştir. Toplantıda 2011-2012 yıllarını kapsayan bir Ortak Eylem Planı kabul edilmiş; Eylem Planı’nda ortaya konan hedeflerin gerçekleştirilmesi için 10 adet Ortak Çalışma Grubu (Eğitim, Kültür, Turizm, Sağlık, Ticaret ve Yatırım, Tarım ve Gıda Güvenliği, Çevre, Ulaştırma ve İletişim, Enerji, Elektrik ve Su) kurulmuştur.
Mart 2011 tarihinde görev süresi biten KİK Genel Sekreteri Abdulrahman bin Hamad Al-Attiyah, en son 28 Aralık 2010 tarihinde ülkemizi ziyaret etmiş olup, ziyaret vesilesiyle Cumhurbaşkanımız, Başbakanımız ve Dışişleri Bakanımız ile görüşmelerde bulunmuştur. Al-Attiyah ayrıca, 14-15 Haziran 2006 ve 3-5 Mart 2008 tarihlerinde ülkemizi ziyaret etmiş ve üst düzeyli yetkililerimizle görüşmelerde bulunmuştur.
Örgütün Amacı
Basra Körfezine kıyısı bulunan ve ortak tarihi, coğrafi, kültürel, dini ve sosyal özelliklere sahip olan ülkeleri bir araya getiren bölgesel bir örgüttür. Örgüt, üye ülkeler arasında bütünleşmeyi sağlamak, üye ülkelerin ekonomik ve siyasi güçlerini bir araya getirerek bölgesel bir güç oluşturmak amacındadır.
Organları
KİK’in temel organları, Yüksek Konsey, Bakanlar Konseyi ve Genel Sekreterlik’tir.
Yüksek Konsey, KİK üyesi ülkelerin Devlet Başkanlarından oluşmaktadır ve Örgütün en üst organıdır. Başkanlık üye ülkeler arasında alfabetik sıraya göre her yıl el değiştirmektedir. Yüksek Konsey, her yıl toplanmaktadır. Konsey ayrıca, bir ülkenin önerisi ve ikinci bir ülkenin desteğiyle olağanüstü olarak da toplanabilmektedir. Her yıl iki Yüksek Konsey Toplantısı, bir de danışma toplantısı düzenlenmektedir.
Bakanlar Konseyi, üye ülkelerin Dışişleri Bakanlarından oluşmaktadır. Bakanlar Konseyi, düzenli olarak üç ayda bir, yılda dört defa toplanmaktadır.
Genel Sekreter, Yüksek Konsey tarafından atanmaktadır. Genel Sekreterin altında, Siyasi, Ekonomik, İnsan ve Çevre, Güvenlik ve Askeri işlerden sorumlu beş Genel Sekreter Yardımcısı görev yapmaktadır.
Genel Sekreterliğin idari yapısı, Siyasi İşler, Ekonomik İşler, İnsan ve Çevre İşleri, Güvenlik İşleri, Askeri İşler, Hukuk İşleri, Genel Sekreterin Ofisi, Mali ve İdari İşler, Patent Bürosu, İdari Gelişim Birimi, İç Denetim Birimi, Enformasyon Merkezi, Brüksel’deki KİK Delegasyonu, New York’taki KİK Delegasyonu ve Bahreyn’deki Telekomünikasyon Bürosundan oluşmaktadır.
