Çığ Projeleri Eğitimi ve Çalıştayı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İbrahim ÇİFTÇİ, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi AVCI, Meteoroloji Genel Müdürü İsmail GÜNEŞ, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdür Yardımcısı Mustafa GÖZÜKARA ve Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Mustafa YILDIRIM’ın katılımıyla Trabzon’da başladı.
27-29 Eylül 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan Çığ Projeleri Eğitimi ve Çalıştayı OGM Trabzon Bölge Müdürü Mümin DÖNGEZ, Orman ve Su İşleri Bakanlığı 12. Bölge Müdürü Mustafa BULUT, DSİ 22. Bölge Müdürü Mahmut BERBER, MGM 11. Bölge Müdürü Dursun BOZKURT’un açılış konuşmaları ile devam etti.
Bölge Müdürlerinin açılış konuşmalarından sonra sırasıyla Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi AVCI, Meteoroloji Genel Müdürü İsmail GÜNEŞ ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İbrahim ÇİFTÇİ haziruna hitap etmişlerdir.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İbrahim ÇİFTÇİ, konuşmasına Trabzon Beşikdüzü’nde yaşanan sel felaketinde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, ailelerine sabır ve yaralılara acil şifalar dileyerek başlamıştır.
ÇİFTÇİ konuşmasında ülkemizin jeolojik, jeomorfolojik ve iklimsel özellikleri nedeni ile can ve mal kaybına yol açan doğal afetlerin sıklıkla yaşandığı bir ülke olduğunu, geçmişte meteorolojik karakterli afetlere daha az rastlanırken, günümüzde nüfus artışı, yanlış planlama ve arazi kullanımı vb. nedenlerin bir sonucu olarak aşırı yağışlarda, sel, çığ, heyelan vb. meteorolojik karakterli afetlere daha fazla maruz kalındığını, can ve mal kayıplarının giderek arttığını ifade etmiştir.
Son 71 yılda resmi verilere göre çığ afetlerinde, toplam 1446 kişinin hayatını kaybettiğini belirten ÇİFTÇİ, bu rakama, resmi kayıtlara geçmemiş bazı münferit olaylar sonucu yaşanan can ve mal kayıplarının dâhil olmadığını, en fazla can kaybının 328 kişi ile 1992-1993 kış döneminde yaşandığını, istatistiklere bakıldığında 1950 yılından sonra, yaşanan çığ olayı sayısı ve can ve mal kayıplarında bir artışın olduğuna değinen ÇİFTÇİ; 2011 yılında Bakanlığımız bünyesinde kurulan Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğüne çölleşme ve erozyonla mücadele edilmesi, çığ, heyelan ve sel kontrolü faaliyetleri ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanması görevlerinin verildiğini, çığ afetine neden olan kar, sıcaklık, rüzgar gibi parametrelerin Meteoroloji Genel Müdürlüğünce elde edildiğini, çığ plan ve projelerinin Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünce hazırlandığını, proje uygulamalarının ise Orman Genel Müdürlüğünce yapıldığını, bu manada Bakanlık olarak koordinasyon içinde çalışıldığını ifade etmiştir.
Çığ kontrol çalışmalarına orman teşkilatınca 1994 yılında başlandığını, bugüne kadar birçok çığ kontrol projesi ile çığ tehlike haritalarının hazırladığını, bakanlığımızca bu çalışmaların bundan sonra da devam edeceğini, çığ kontrol çalışmalarının başlangıç tarihi göz önünde bulundurulduğunda çığ afetiyle mücadele çalışmalarının yurdumuz için yeni çalışmalar olduğu ve her anlamda desteklenmesi gerektiğini belirten ÇİFTÇİ, kurumsal kapasitenin arttırılarak, teorik ve pratik eğitimlere ağırlık verilmek suretiyle uzman personel yetiştirilmesinin önemine vurgu yaptıktan sonra hizmet içi eğitim, çalıştay ve sempozyumların büyük önem arz ettiğini dile getirmiştir.
Müsteşar Yardımcısı İbrahim ÇİFTÇİ son olarak çığ afetiyle mücadelede başta AFAD Başkanlığı olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların koordinasyon içinde çalışması gerektiğine dikkat çekerek çalıştayın hazırlanmasında emeği geçenlere ve katılımcılara teşekkür etmiş, Eğitim ve Çalıştayın hayırlı olması temennileriyle konuşmalarını tamamlamışlardır.
Meteoroloji Genel Müdürü İsmail GÜNEŞ, dünyada ve ülkemizde sık ve şiddetli doğal afetlerin yaşanmakta olduğunu, çok sayıda can ve mal kaybı yanında ciddi ekonomik zararlara neden olduğunu, afetlerin küresel iklim değişikliği, artan nüfus baskısı, çarpık şehirleşme ve ekosistemlerin bozulmaları sonucu arttığını belirtmiş; akabinde meteorolojik kökenli afetlerin içinde sebep olduğu tahribat nedeniyle önem arz eden çığ afeti konusunda Genel Müdürlüklerince çalışmalar yapıldığını, özellikle çığ tahmin çalışmalarına altlık olmak üzere, uzun yıllar veri tabanı oluşturulduğunu, daha önceki yıllarda meydana gelen çığ olayları göz önünde bulundurularak Türkiye’nin Çığ Risk Katsayı Haritası hazırlandığını, gelecekte de çığ tahmin ve erken uyarı sistemine yönelik proje çalışmalarının süreceğini ifade etmiştir.
GÜNEŞ ayrıca çığ çalışmalarının yanı sıra, diğer meteorolojik kökenli afetlerle ilgili çalışmalarının devam ettiğini; ani taşkın erken uyarı sistemi, şehir selleri tahmin ve erken uyarı sistemi, kuraklık tahmin ve erken uyarı ve orman yangınları erken uyarı sistemi ile ilgili çalışmaların başarılı bir şekilde yürütüldüğüne değinmiştir.
Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi AVCI iklim değişikliği, nüfus artışı ve insan hareketliliği nedeniyle son yıllarda çığ afetlerinde can ve mal kayıplarının arttığını belirterek Genel Müdürlük olarak çığ kontrol projelerine çok önem verdiklerinin altını çizmiş ve projelerden önce yapılması gereken çığ tehlike haritalarının ehemmiyetine vurgu yapmıştır.
AVCI, yapılacak imar planları ile her türlü alt ve üst yapı yatırımları için altlık olarak kullanılacak olan çığ tehlike ve risk haritalarının en kısa sürede tamamlanması gerektiği üzerinde durmuştur.
Orman mühendisliği müfredatında 1940’lı yıllardan itibaren çığ afetinin anlatıldığı ancak orman teşkilatınca çığ kontrol çalışmalarına geç başlandığını ve arzu edilen düzeye henüz gelinemediğini belirtmiş, Genel müdürlük olarak bugüne kadar 14 adet çığ kontrol projesi ve 2 adet çığ tehlike haritası hazırladığını çalışmaların bundan sonra da devam edeceğini, bakanlık bünyesinde Çığ Çalışma Grubu oluşturulduğunu belirterek ulusal ve uluslararası eğitimlerde kullanılabilecek, çığ önleme yapı ve tesislerinin tamamının görülebileceği bir model sahanın oluşturulduğunu ifade etmiştir.
Çığ kontrol projelerinde yer alan dinamik hesaplamaların daha sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi amacıyla dağlık alanlarda yeterli meteorolojik gözlem kar istasyonlarının kurulması, ölçümlerin sistematik yapılması, envanter çalışmaları ile çığ konusunda yetişmiş ara eleman eksikliğinin giderilmesinin önemli olduğuna değinen AVCI konuşmasının son bölümünde çığ konusuyla ilgili çalışmalar yapan ÇEM, OGM, MGM, AFAD gibi kurumların işbirliği içinde çalışması gerektiğini belirttikten sonra Çığ Projeleri Eğitim ve Çalıştayının hayırlı olması temennilerinde bulunarak konuşmasını tamamlamışlardır.
Açılış konuşmalarının ardından Prof. Dr. İbrahim GÜRER’in başkanlığında Türkiye’de Kar İstasyonları ve Çığ Tahmin Model Çalışmaları konulu 1. Oturum başlamıştır.
Meteoroloji Genel Müdürlüğünden Hidrometeoroloji Şube Müdürü Sayın Bahattin AYDIN’ın “Kar Gözlemleri” ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Antalya Bölge Müdürlüğü, Isparta Meteoroloji Müdürlüğünden Sayın Ahmet Tolga TAŞTEKİN’in “Çığ Tahmin ve Erken Uyarı Çalışmaları” konulu sunumları ile devam etmiştir.
Gazi Üniversitesinden Yrd. Doç. Dr. Önder KOÇYİĞİT “Çığ verilerinin toplanması, çığın dinamik ve istatistiksel modellemesi ve durma mesafesi uygulaması” ve Düzce Üniversitesinden Arş. Gör. Remzi EKER’in “Kar ve Çığ Çalışmalarında Mikrodalga Uzaktan Algılama Verilerinin Kullanılması” konulu sunumları ile 1. oturum sona ermiştir ve Düzce Üniversitesinden Doç. Dr. Abdurrahim AYDIN’ın başkanlığında “Çığ Model Çalışmaları, Çığ Projeleri ve Uygulamalar” konulu 2. oturum, Gazi Üniversitesinden Dr. İbrahim UÇAR’ın “Çığ Başlama Bölgelerinin Belirlenmesi ve Modelleme Çalışmalarında Kullanılan Parametrelerin Sonuca Etkisi” konulu sunumu ile başlamıştır.
2. oturum Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünden Orman Yüksek Mühendisi Bünyamin YILMAZ “CBS Tabanlı Fuzzy Logic ve Analytical Hierarch Process (AHP) metodları kullanarak Kuzey San Juan, Colorado, ABD Kar Başlangıç Zonlarının Modellenmesi” Arş. Gör. Remzi EKER “Çığ Analizinde 1-Boyutlu (1B) Modellerin Kullanılması: NumPCM ve LEM Uygulamaları” ve Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünden Orman Mühendisi Yunus Barış ODABAŞI’nın “ÇEM Genel Müdürlüğü Tarafından Yapılan Çığ Projeleri ve Çığ Tehlike Haritaları Eylem Planı Hazırlığı” konulu sunumlarının ardından Çığ Projeleri Eğitimi ve Çalıştayının 1. günü tamamlanmıştır.
Çığ Projeleri Eğitimi ve Çalıştayı 2. Gün yapılacak sunumların ardından 3. gün Çaykara Seyrantepe, Karaçam ve Uzungöl Yaylaönü’ne gerçekleştirilecek teknik gezi ile sona erecektir.
