Şanlıurfa ilinde 25-26 Ekim 2012 tarihinde Harran ilçesinde bir Bozova ilçesinde de iki vatandaşın ölümü ile sonuçlanan sel felaketinin yaşandığı yerlerde inceleme ve tespitler yapılarak alınacak tedbirler konusunda çalışma başlatılmıştır.
Konu ile ilgili olarak yerinde incelemelerde ve tespitlerde bulunmak üzere 31 Ekim 2012 Çarşamba günü Çölleşme ve Erozyonla Mücadele (ÇEM) Genel Müdürü Hanifi Avcı, Genel Müdür Yardımcısı M. Mustafa GÖZÜKARA, Orman Genel Müdürlüğü’nden Toprak Muhafaza ve Havza Islahı Daire Başkanı Mahmut Temiz ve Sel, Çığ ve Heyelan Projeleri Şube Müdürü Ali Keş Şanlıurfa’ya gitmiştir.
31 Ekim 2012 Çarşamba günü akşam saatlerinde ÇEM Genel Müdürü Hanifi Avcı ile birlikte Şanlıurfa Valisi Celalettin Güvenç, Vali Yardımcısı Bahri Tiryaki, DSİ 15. Bölge Müdürü N. Doğan Gündüz, Şanlıurfa Orman Bölge Müdürü Musa Akşan, İl Özel İdare Genel Sekreterliği, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Defterdarlık ve Milli Emlak Müdürlüğünün katılımı ile Şanlıurfa ilinde meydana gelen sel felaketi ile ilgili bir ön değerlendirme toplantısı yapıldı.
Toplantıda DSİ 15. ve Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü tarafından konu ile ilgili hazırlanan sunumlar yaptılar. Selin meydana geldiği 25 Ekim 2012 tarihinde saat 18,00 ile 24,00 saatleri arasında 6 saatlik süre içerisinde 54 kg/m2 lik bir yağış düştüğü, 25-26 Ekim 2012 tarihinde 4 günlük yağışın ise toplamda 111 kg/m2 yağış düştüğüne dair veriler DSİ yetkililerince tespit edilmiştir. Şanlıurfa’nın yıllık ortalama yağışının 425 kg/m2 oluğuna göre yaklaşık yıllık yağışın ¼ ü 2 gün içerisinde düştüğü yaşanan sel felaketinin boyutunu göstermektedir.
Sel felaketi değerlendirme ön toplantısının sonunda 01-02 Kasım 2012 tarihinde sel felaketine maruz kalan Harran ve Bozova ilçelerinde yapılacak incelemeler için diğer konu paydaşları ile bir gezi programı hazırlandı.
Orman Bölge Müdürlüğü, DSİ 15. Bölge Müdürlüğü, İl Özel İdaresi ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğüne bağlı görevli heyetle birlikte 01 Kasım 2012 tarihinde Sel felaketinin yaşandığı Harran ilçesine hareket edildi. Heyet halinde Aydüştü, Meydankapı, Yenidoğan, Ekinköy, Bilgili, Saide, Tanınmış, Şuayip Şehri, Dilimli, Sağmatar, Yağmurlu, Koyunluca, Cepkenli ve Colpan köyleri ve mücavirlerinde incelemeler yapıldı.
Yıllık ortalama yağışın ¼ üne tekabül eden 4 günlük yağışın yaklaşık 111 kg/m2 düşmesi sonucunda tarım arazilerindeki drenaj kanallarındaki ve köy ulaşım yollarındaki menfez, köprü gibi sanat yapılarına ait proje debisinin üzerinde bir debinin gelmesi, sel olayının yaşanmasına neden olmuştur. Özellikle tarım alanlarında olmak üzere halkın yanlış arazi işleme ve kullanması selin boyutunu arttırmıştır.
02 Kasım 2012 Cuma günü Bozova ilçesi sınırlarında yapılacak inceleme için program yapılarak çalışmalara devam edildi. Bozova da ise Atgüden, Tunalı, Gerdek ve Sinekli köylerinde yaşanan sel felaketi ile ilgili incelemeler yapıldı. Özellikle Sinekli köyü mücavirinde yanlış arazi işleme ve kullanma neticesinde yüzeysel suların rusubatla taşınması sonucu dere mecrasının gerek yol gerekse tarım arazi olarak işgal edilmesi ile birlikte sel olayı büyük boyutlarla gerçekleşerek 2 kişinin ölümüne neden olmuştur.
Bozova’daki incelemelerin ardından Şanlıurfa il merkezinde Direkli mevkiinde sel ve taşkın öncelikli yamaç arazi ıslah çalışmalarına yönelik ağaçlandırma çalışmaları, Üniversite ağaçlandırma sahası ve Tek Tek dağlarının üst havzalarında incelemeler ve tespitler yapıldıktan sonra ilk günkü ön değerlendirme toplantısına katılan katılımcılarla birlikte kapanış değerlendirme toplantısı yapılarak çalışmalar tamamlanmıştır.
Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi Avcı, son değerlendirme toplantısında aşağıdaki önerilerde bulunmuştur.
1-İl Özel İdaresi ve Karayollarınca uzun vadede karayolu ve köy yolu ağına giren yollar ve sanat yapıları, yapılacak yeni planlamalarla sel oluşumuna neden olmayacak şekilde revize edilmelidir. Turizm alanına bağlı olan yollarla birlikte köy yolları dere yatağından geçen yerlerde yamaçlara alınmalıdır.
2-Bütün yol alt yapı çalışmalarındaki revize çalışmaları, “Karayolu Yol Boyu Mühendislik Yapıları İçin Afet Yönetmeliği” ne göre yapılmalıdır. (07.12.2006 tarih ve 26 369 sayılı resmi gazete)
3-Tarım alanlarındaki arazi kullanım durumu ve işleme şekli esas alınarak yüzeysel erozyonu önleyici tedbirler konusunda Valilik koordinatörlüğünde Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünce çiftçiler eğitilerek bilinçlendirilmelidir.
4-DSİ tarafından derelerin yukarı havzasında etütler yapılmalı ve mecra içerisinde gerekli önlemler alınmalı, ayrıca dere mecraları korunarak dere güzergahınca ıslah çalışmaları yapılmalıdır.
5-Harran ovasındaki arazilerde drenaj kanallarının bakım ve temizlik çalışmaları DSİ ce yapılmalıdır.
6-Harran ovasındaki drenaj kanalları üzerindeki sanat yapılarının ise yeni hesaplanacak proje debilerine göre revize edilmelidir.
7-Can ve mal emniyeti bakımından sel havzaları öncelik sıralamasına göre tespit edilecek ve bu havzalarda ağaçlandırma, yamaç ıslahı ve oyuntu ıslahı gibi sel kontrol önlemleri için uygulama projeleri ÇEM Genel Müdürlüğünce hazırlanacak ve Orman Genel Müdürlüğü’nce de uygulaması gerçekleştirilecektir. Öncelikli olarak Tektek Milli Parkı’nın da içinde kaldığı Teke Dağı Havzası ve Şanlıurfa Merkez Direkli projelendirme çalışmalarına başlanacaktır.
8-Şanlıurfa Merkez Dilekli havzasında sel ve taşkın riski yüksek olan havza olarak tespit edildiğinden Şanlıurfa merkezde can ve mal emniyeti açısından öncelikli olarak projelendirme çalışmalarına başlanmıştır.
9-Şanlıurfa Merkez Dilekli havzasında 2012 yılında sel kontrol amaçlı yamaç arazi ıslahına yönelik ağaçlandırma çalışmalarına yönelik 250 ha sahada başlanmıştır. Havzanın tamamına kapsayacak projelendirme çalışmalarına yönelik ön etüt çalışmaları devam etmektedir.
10-Genel Müdürlüğümüzce yapılacak proje çalışmalar sırasında doğacak mera alanlarındaki mülkiyet problemi Valilik koordinatörlüğünde çözüme kavuşturulmaya çalışılacaktır.
